Gemiler Nasıl Demirler? Salma Dairesi Hesabı Nasıl Yapılır? Demir Atmak (Anchoring)

 

 Gemiler, limana yanaşmak için sırasını veya gününü  beklerken, yük alırken, ikmal yaparken veya tehlikeli hava şartlarından korunmak için güvenli bir yere demirleme yapabilirler. Şimdi, demir ve demirleme nedir? ve nasıl demirleme yapılır? sorularının ayrıntılarını sizlerle paylaşacağım.

 Demiri tanıyalım

 Demirlerin türleri, kullanım yerlerine ve gemilerin tiplerine göre değişkenlik göstermekle beraber hemen hemen hepsi aşağıdaki gördüğünüz yapıya sahiptir.

Demir ırgatı ve demirleme donanımlarını tanıyalım.

Demir kumandaları

VİRA : Fundo edilmiş bir demiri yukarı kaldırmak için ırgata veya baş üstüne verilen komuttur.

FUNDO : Demirin denize bırakılması için verilen kumandadır.

ALESTA FERRO : Demirin fundo edilmesinden evvel ırgatın ve demirin fundoya hazırlanması için verilen kumandadır.

HAYBOCİ : demiri ırgatın gücünü kullanarak ağır ağır mayna etmektir.

ABOSA : Demir vira veya kaloma edilirken ırgatın belli bir zaman için durdurulması maksadiyle verilen kumandadır.

KALOMA : Zinciri deniz derinliğinden daha fazla olarak bir miktar denize koyvermektir.

SALPA : Demirin deniz dibinden koptuğu andır.

APİKO : Demirin vira edilişinde deniz dibinden kurtulup dimdik durdugu vaziyet.

AKOVA : Demirin suyla temas edecek şekilde fundoya hazır tutulmasıdır.

Nereye demir atmalıyız ve demir atılacak yerin özellikleri nasıl olmalıdır?

 Gemiler her yerde demirleme yapamaz, derinlik ve deniz trafiği şartları buna izin vermeyebilir. Sınırlandırılmış özel demir alanları, koy, dar sular (kanal, nehir) veya manevra esnasında demirleme yapılabilir.

Demirleme yapılırken dikkat edilecek hususlar:

• Denizin dip yapısı, demirin tutuculuğu açısından büyük öneme sahiptir. Demirleme için en iyi dip yapısı koyu balçıktır. Alternatif olarak sıkı kum, orta koyulukta balçık ve kaba kum, çakıl vs. tercih edilebilir.
• Derinlik kaç kilit demir atacağımızı belirler. Geleneksel tespit yöntemi derinliğinin karekökü şeklindedir. Yani 25 metre derinlikte bir suya normal şartlarda 5 kilit demir atmak yeterli olacaktır. (1 Kilit=27.5 metredir.)
• Rüzgarın ve akıntının şiddetine göre zincire verilecek kaloma miktarı arttırılabilir.
• Hava şartlarına göre zincire verilecek kaloma miktarı arttırılabilir.
• Demirde kalınacak gün sayısına göre zincire verilecek kaloma miktarı arttırılabilir.
• Rüzgar, akıntı veya hava şartlarının durumuna göre çift demir tercih edilebilir.
• Kablo veya boru hattının olduğu bölgelerde demirleme yapılmamalıdır.
• Trafik seperasyon hattının içerisinde demir atılmamalıdır.
• Demir atılacak bölgenin neta olup olmadığı iyi gözlemlenmelidir.
• Demir atmadan evvel ve attıktan sonra  bilgiler (pozisyon, zaman, kilit sayısı) gerekli yerlere verilmelidir.

Demir atma operasyonu

• Öncelikle demir atacağımızı gerekli birimlere bildirmeliyiz.
• Demirleme check listi hazırlanır ve doldurulur. Bunun amacı risk analizi yapmak ve olası kazaların önüne geçmektir.
• Demir atılacak alandaki gemiler, dip yapısı, derinlik ve rüzgar/akıntı durumu gözetilerek pozisyon belirlenir.
• Atılacak demire ve kilit sayısına karar verilir.
• Güverteye deniz suyu ve hava istenir. Gerekiyorsa aydınlatmalar açılır.
• Baş taraf manevra ekibi (2. Kaptan, reis, gemici) gemiyi demir atmaya hazırlar.
• Demir atılacak pozisyona ilerlerken hız kademeli olarak düşürülür. Sınırlandırılmış özel alan içerisindeysek emniyetli hız limitleri aşılmamalıdır.
• Demir atılacak pozisyona birkaç gomina (1 gomina=0.1 mil) kala  rüzgar ve akıntı gözetilerek makine stop edilir.
• Ataletle ile ilerleyen gemi durduğu anda demir fundo edilir.
• Demir 2-3 kilit fundo ile aktıktan sonra durdurulur.
• Gemi, kalan kilitleri hayboci ile verilmelidir. Bunun sebebi demirin deniz dibine yığılmasını önlemek ve dibe döşenmesini sağlamaktır. Bu durum tutuculuğu arttırır ve demirin dolanmasının önüne geçer.
• Pozisyon ve saat kaydedilerek gerek birimlere haber verilir.
• Demir atıldıktan sonra geminin salması ve demirin tutması gözlemlenir.
• Demir atıldıktan sonra demir vardiyasına geçilir.
• Demir fenerleri ve aydınlatmalar açılarak baş tarafta bir  küre gösterilir.
• Demir vardiyası esnasında geminin ve diğer gemilerin pozisyonu ve salma durumları dikkatlice takip edilmelidir.
• Demirin taradığını çevredeki gemilerle olan mesafenin değişmesinden, geminin salma dairesinin dışına çıkmasından, zincirin maksimum gerginliğe ulaşmasından ve gemide vurma/vibrasyon olmasından anlayabiliriz.

 Salma dairesi hesabı

 Resmi incelerseniz demir attıktan sonra baş tarafta pisagor üçgeni oluştuğunu görebilirsiniz.

 Pisagor teoremini kullanarak " x " olarak belirttiğim mesafe bulunur. Bu mesafeyi gemi boyuna ekleyerek salma dairemizin mesafesini bulabiliriz. Pratik olarak verilen kilit + gemi boyu olarak düşünülse de esas formül budur.