Kripto Para Borsasına Girecekseniz Bu Terimleri Bilmeniz Şart!

  Daha önceki yazımızda dünyanın en zengin insanlarından ve servetlerinden söz etmiştik. Günümüzde finansal özgürlüğe ulaşıp dünyanın en zenginleri arasında yer almanın yollarından biride kripto para borsasında yatırım yapmaktan geçiyor. 

  Bu yazımızda sizler için kripto para borsasında yatırım yapmaya yeni başlayanların veya aktif olarak borsada işlem yapanların bilmesi gereken terimlerden bahsedeceğiz.

Kripto Para Sözlüğü

Block / Blok: Yapılan işlemlerin kayıt altına alındığı ve hash algoraritmasıyla korunduğu veriler topluğudur. Bitcoin'de teorik olarak her 10 dakikada bir yeni bir blok madencilik yoluyla blok zincire eklenir.

Blockchain / Kayıt Zinciri: Türkçeye kayıt zinciri olarak çevrilebilir. Her blok kendisinden önce gelen bloktan referans hash alarak yeni bir blok olarak birbirine bağlı şekilde eklenmesiyle oluşan bloklar (işlemler) zinciridir.

Satoshi: İlk kripto para birimi olan Bitcoin, 3 Ocak 2019’da Satoshi Nakamoto tarafından ilk bloğun oluşturulmasıyla 50 Bitcoin kazılmış ve sonrasında kazım işlemi yani madencilik denilen mining devam etmiştir. Mining yapılabilecek son BTC çıkarılana kadar BTC 4 yılda bir halving yapmaya devam edecek. Bunun anlamı, madenciler için ödül zaman içinde küçülecek ve nihai Bitcoin'e ulaşmak sanıldığı kadar kısa sürede olmayacak. Hesaplamalara göre nihai Bitcoin'in 2140 yılına kadar çıkarılması pek olası görünmüyor. 

  1 BTC 100.000.000 a kadar bölünebilir. En küçük birim ise satoshi olarak adlandırılır. 

Bitcoin Dominance: Bitcoin Hakimiyeti, tüm kripto para birimlerinin piyasa değerinin bir yüzdesi olarak Bitcoin’in piyasa değerini ifade eder.

BTFD: Fiyattaki düşüşü geçici olarak gören Bitcoin yatırımcıları tarafından sıklıkla kullanılan ve uzun vadeli değer beklentisiyle maruz kalmalarını artırmak için iyi bir fırsat olan “Buy The Fucking Dip”in kısaltması.

Halving: Halving, yaklaşık 210.000 blok çıkarıldıktan sonra Bitcoin madenciliğinin ödüllerini yarıya indirme sürecidir. Yaklaşık olarak 4 yıl sürer. 

Hash Oranı: İşlem gücünün ölçüm birimidir. Bitcoin ağı tarafından saniyede kaç ağa özgü hesaplama yapıldığını söyler. 1 tera hash oranı, ağın bir saniyede 1 trilyon hesaplama yapabileceği anlamına gelir.

SegWit: Ayrılmış tanık için kısa – Ağustos 2017’de Bitcoin ağında, işlemlerden imza verilerini kaldırarak her bloğa sığabilecek işlem sayısını artırmayı amaçlayan bir güncellemeydi.

Madenci: Hesaplama gücünü blok zinciri ağındaki işlemleri onaylamak için kullanan ve bu hizmet karşılığında ödül alan bir kişi veya grup. 

Madencilik: Bitcoin terimleri dendiğinde ilk akla gelen kavramlardan biri de madencilik. Daha sonra doğrulanan ve blok zinciri ağına eklenen karmaşık matematiksel problemleri çözerek yeni kripto para birimleri oluşturma süreci; madenciler genellikle çalışmaları için çıkardıkları bu kripto paralar şeklinde bir ödül alırlar. Madencilik yapabilmek için yüksek hızda çalışan ekran kartlarına ihtiyaç duyulur. Madencilik yüksek enerji sarfiyatı yapan bir işlem olup bazı ülkelerde yasaktır.

Madencilik zorluğu: Madencilerin işlemleri doğrulamadan ve madencilik ödülleri kazanmadan önce karmaşık kriptografik bulmacaları çözmek için bilgi işlem güçlerini kullanmaları gereken süreç. Zorluk seviyesi, madenciliğin herhangi bir zamanda ne kadar rekabetçi olduğunun bir göstergesi olarak hizmet eder.

Pizza: Şimdiye kadar gerçekleşen ilk Bitcoin işlemlerinden biri. 2010 yılında, Laszlo Hanyecz adlı bir programcı, Papa John’s’tan iki pizza için 10.000 Bitcoin (o zamanlar yaklaşık 40 dolar değerindeydi) ödeme gerçekleştirdi. (Listelist)

FOMO: “Fear of missing out” Kaybetme korkusu anlamına gelen bir kısaltmadır. Borsadaki ani fiyat düşüşlerinde acemi yatırımcıların veya kaybetme korkusu olanların paniğe kapılarak eldeki mallarını satması sonucu fiyatın düşüşünün derinleşmesine neden olur. Yatırımcılar kendi aralarında fomoya kapıldım olarak telaffuz ederler.

FUD: “Fear, Uncertainty and Doubt” “Korku, belirsizlik ve şüphe” anlamına gelen bir kısaltmadır. Yalan yanlış haberlere de verilen addır.

HODL: Fiyat veya piyasalardaki herhangi bir değişiklikten bağımsız olarak uzun süre bir yatırımı elinizde tuttuğunuz bir tür pasif yatırım stratejisi anlamına gelir. Terim, ilk olarak “Hold” kelimesinin bir Bitcoin forumunda "Hodl" olarak yanlış yazılması ile ünlü oldu. 

KYC: “Müşterinizi Tanıyın” cümlesinin kısaltmasıdır. Kripto para borsalarının ve ticaret platformlarının müşterilerinin kimliğini doğrulamak için tamamlaması gereken ilk aşamadır.

Bullish Market / Boğa Piyasası: Kripto paraların fiyatlarının belirli bir süre boyunca genel olarak yukarı yönlü hareket ettiği piyasaya denir.

Bear Market / Ayı Piyasası: Kripto paraların fiyatlarının genel olarak düşüş eğiliminde olduğu piyasayı ifade eder.

Altcoin: Bitcoin dışındaki herhangi bir kripto para birimine denir. Yatırımcılar daha çok bu coinleri tercih ederler.

ATH: ''Tüm Zamanların En Yüksek Seviyesi'' anlamına gelir. Bir kripto para biriminin ulaştığı en yüksek fiyattır. 

ATL: ''Tüm Zamanların En Düşük Seviyesi'' anlamına gelir. Bir kripto para biriminin ulaştığı en düşük fiyattır.

LAMBO: Lamborghini’nin kısaltması için kullanılan terim, çoğu zaman, mevcut piyasa koşulları göz önüne alındığında, birinin ne kadar çabuk zengin olmayı beklediğinin bir göstergesidir. Aynı zamanda genellikle ironik bir şekilde bunun tersini ifade etmek için de kullanılır: düşüş dönemlerinde birisinin çok para kaybettiğini.

Whale / Balina: Piyasayı manipüle etmek için yeterli fona sahip son derece zengin yatırımcıları veya trader’ları tanımlamak için kullanılan bir terim.

• +1000 BTC arası varlık sahipleri: balina (whale)
• 500-1000 BTC arası varlık sahipleri: köpek balığı (shark)
• 100-500 BTC arası varlık sahipleri: yunus (dolphin)
• 50-100 BTC arası varlık sahipleri: balık (fish)
• 10-50 BTC arası varlık sahipleri: ahtapot (octopus)
• 1-10 BTC arası varlık sahipleri: yengeç (crab)
• 1 BTC’den az varlık sahipleri: karides (shrimp)

Rugpull: Kripto geliştiricilerinin bir projeyi terk ettiği ve yatırımcıların parasıyla kaçtığı sahte bir kripto para stratejisi.

Arbitraj: Bir borsadan satın alma ve ardından ikisi arasındaki marj karlıysa başka bir borsaya satma eylemi. Birden fazla borsa, herhangi bir bağlantıda aynı kripto para biriminde işlem yapar ve bunu farklı oranlarda yapabilirler.

To the Moon: Kripto para biriminin artış göreceğini düşündüğünde yatırımcılar, bu terimi kullanır veya roket emojisi gönderir.

Buy the dip: tekrar yükseldiğinde faydalarından yararlanmak için fiyatlar düştüğünde kripto para birimleri satın alma fikrini ifade eder.

DeFi (Merkeziyetsiz Finans): Kullanıcılara merkeziyetsiz finansal hizmetler sağlamak için blok zinciri teknolojisinden ve kripto para birimlerinden yararlanan, büyüyen uygulama ve hizmet ekosistemini ifade eder.

CeFi (Merkezi Finans): Yeni kripto odaklı krediler/tasarruf ürünleri sunar, ancak kullanıcıların hesap oluşturduğu ve kimlik bilgileri/KYC sağladığı ve ayrıca müşteri hizmetlerine eriştiği geleneksel bir merkezi çerçeve içinde. 

DYOR: ''Kendi Araştırmanızı Yapın.'' Bu genellikle kripto para birimi etkileyicileri tarafından diğer yatırımcılara bir uyarı olarak kullanılır ve bize durum tespitinin kendi araştırmamızdan daha iyi bir alternatifi olmadığını hatırlatır. 

ERC-20: Ethereum ağında kullanılan ERC-20, en çok kullanılan kripto token standardıdır. Geliştiricilerin, mevcut altyapıyla hemen uyumlu olan kripto para birimlerini kolayca oluşturmasına olanak tanır.

ERC-721: Bu, Ethereum ağının NFT’ler için standardıdır. Benzersiz, karşı konulamayan token’ların oluşturulmasına izin verir. Dijital koleksiyon ve oyun öğeleri oluşturmak veya gerçek dünyadaki benzersiz öğeleri belirtmek için kullanılabilir.

EVM: ''Ethereum Sanal Makinesi'', esasen küresel bir blok zinciri tabanlı bilgisayardır. Geliştiricilerin Ethereum ağında güvenilir olmayan, merkeziyetsiz uygulamalar oluşturması için bir çalışma zamanı ortamı sağlar.

TA: Temel analiz, belirli bir varlığın değerini, değerlendirmenin yanı sıra gelecekteki performansını tahmin etme yöntemidir. Kripto para sektöründe TA olarak kullanılır.

Fork: Bir fork, bir blok zincirinin iki paralel zincir üreten protokolde bir değişiklik yaşadığı durumu tanımlar. Fork’lar, tipik olarak, kripto geliştiricileri veya toplulukları, protokolün bir şekilde değiştirilmesi veya güncellenmesi gerektiğine karar verdiğinde ortaya çıkar.

Gas fee: Ethereum ağındaki işlemleri gerçekleştirmek için alınan bir ücreti ifade eder. İşlem göndermek ve akıllı sözleşmeleri dağıtmak ve bunlarla etkileşim kurmak. Genellikle Ether’in küçük bir kısmı olan Gwei’de fiyatlandırılır.

Gwei: Wei, Ethereum’un yerel para birimi ETH’nin en küçük, bölünmez parçasıdır. 1 Eter, 1.000.000.000.000.000.000 wei’ye (1018) eşittir. Gwei, Giga-wei’nin kısaltmasıdır, yani 109 wei.

SHA-256: Herhangi bir boyutta bir girdi alan ve onu sabit uzunlukta rastgele bir dizeye dönüştüren tek yönlü bir şifreleme karma algoritmasıdır. Günümüzde birçok blok zinciri projesi, işlemleri doğrulamak için iş kanıtı madenciliğini etkinleştirmek için SHA-256’yı kullanıyor.

Volatilite: Bir varlığın fiyatında aşağı veya yukarı sert değişikliklerin olmasını ifade eder. 

Whitepaper: Tipik olarak doğası gereği akademik olan, yeni bir teknoloji öneren ve uygulamasının tam ayrıntılarını özetleyen belgelerdir. Tipik olarak, yeni projeler, potansiyel kullanıcıların veya yatırımcıların ürünü veya hizmeti, kullanım durumunu ve potansiyelini anlamalarına yardımcı olmak için teknik incelemeler başlatacaktır.

Kriptografi: Bilgiyi şifresi çözülemez bilgilere karıştırarak gizli ve güvenli tutmak için bir bilgisayar bilimi yöntemi. Bilginin şifresi ancak gerekli anahtar ile çözülebilir ve okunabilir.

dApp: Merkeziyetsiz bir uygulama (dApp), merkezi bir otorite tarafından kontrol edilmeyen bir uygulamadır. Twitter, kullanıcıların mesaj göndermek ve almak için bir aracı olarak ona güvendiği merkezi bir uygulamaya bir örnektir.

DAO: Merkeziyetsiz özerk organizasyon. DAO, ortak bir amaç doğrultusunda birlikte çalışan ve projenin kendi kendini yürüten bilgisayar koduna yazılan kurallara uyan bir grup insandır. Bitcoin (para birimi değil proje) bir DAO örneğidir.

DEX (Merkeziyetsiz Değişim) Merkezi bir ticaret defteri olmayan, bunun yerine akıllı sözleşmeler yoluyla likiditeye erişimi kolaylaştıran bir tür kripto para borsası.

Dağıtılmış defter: Geleneksel finansta, banka gibi bir kuruluş tüm müşterilerinin işlemlerinin bir defterini tutar. Defi, defter dünyanın farklı yerlerindeki kullanıcılar arasında paylaşılır ve senkronize edilir. Bir blok zinciri, dağıtılmış bir defterin bir örneğidir.

Fiat: Sterlin, euro ve ABD doları gibi geleneksel, devlet destekli para birimlerini ifade eder.

Memecoin: Tekrar tekrar değiştirilen ve çevrim içi olarak paylaşılan görüntü biçimindeki bir tür iç şaka olan hiçbir amacı ve altyapısı olmayan bir mem üzerine kurulu altcoinlerdir. Elon Musk tarafından çok sevilen ve manipüle olarak kullandığı Dogecoin, bu mem üzerine kurulu bir memecoin’dir. 

Node: Hepsi bir blok zincirinin bir kopyasını tutan diğer bilgisayarlara veya cihazlara bağlı bir bilgisayar veya cihaz. Her node yani düğüm, bilgi paylaşarak ve işlemleri doğrulayarak düğüm ağını destekler.

P2P: Eşler arası. Aracı veya merkezi bir otoritenin dahil olmadığı iki kişi arasındaki bir işlemi ifade eder.

Private key: Esasen kripto varlıklarınızın şifresidir. Tahmin edilmesi neredeyse imkansız olan imkansız derecede uzun bir sayı. Bir işleme, yalnızca sizin bildiğiniz özel anahtarınızın karma değeriyle imzalayarak yetki verirsiniz. Karşılık gelen ortak anahtarınız, bir işlemin gerçekliğini doğrulamak için başkaları tarafından kullanılabilir.

Public key: Kripto cüzdanınızın herkese açık adresi. Hesabınıza para almak için ortak anahtarınızı paylaşmanız gerekir. Özel anahtar parola gibiyse, genel anahtar da e-posta adresi veya hesap numarası gibidir.

Proof of work (PoW): İş Kanıtı. Blok zincirine bir blok eklemek için gereken 64 karakterlik hash değerini tahmin etmek için hesaplama işini yaptığınızın kanıtı. Çözümünüzü yayınlamak, diğer düğümlerin karmanızın doğru olduğunu ve onu elde etmek için gereken işi yapmış olmanız gerektiğini hızlı bir şekilde doğrulamasını sağlar.

Proof of Stake (PoS): Hisse Kanıtı. İş kanıtına başka bir alternatif, bu madencilere, o madencinin kripto para birimine yaptığı yatırımda hesaplama güçlerini ağa sağladıkları için verilen ödülü kapsıyor. Yani bir madenci üç token tutarsa, yalnızca üç token kazanabilir. 

ETF: Borsa Yatırım Fonu. Bir yatırımcıya, bir menkul kıymetler veya varlıklar sepetine fiilen sahip olmadan maruz kalmasını sağlayan bir fon. ETF’ler, piyasa işlem saatlerinde herhangi bir zamanda alınıp satılabilir. Bir Bitcoin ETF’nin onaylanması, daha fazla perakende yatırımcıyı getiren bir dönüm noktası olarak görülüyor.

Likidasyon: Oldukça riski olan kaldıraçlı işlemlerde işleme girilen paranın sıfırlanması, tamamen kaybedilmesi anlamına gelir.

%51 Saldırı: Bir ağdaki bilgisayar gücünün yarısından fazlasının tek bir kişi veya tek bir grup insan tarafından çalıştırıldığında meydana gelen çoğunluk saldırısı. Kuruluş, ağ üzerinde tam kontrole sahiptir ve madenciliği durdurarak, işlemleri durdurarak veya değiştirerek ve madeni paraları yeniden kullanarak bir kripto para birimini olumsuz etkileyebilir.

Ayı Tuzağı (Bear Trap): Herhangi bir kripto para biriminin fiyatını manipüle etmeyi amaçlayan kişiler tarafından yapılır. Yükseliş trendinde olan bir kripto para biriminde hepsi aynı anda kripto para birimini satarak piyasada düşüş olduğunu düşündürerek blöf yaparlar. Daha sonrasında silkeleme adı verilen operasyon sonrası elindeki malları satanların malları alınarak fiyat artmaya devam eder.

Burn (Yakım): Bir kripto para birimini bir daha ulaşılamayacak bir cüzdan adresine gönderme işlemine denir. Dolaşımda olan coin sayısı azaltıralarak kripto para biriminin değerlenmesi hedeflenir.

FA (Fundamental Analysis): “Temel Analiz”in kısaltmasıdır. 

Hard Fork: Daha önce geçersiz olarak etiketlenen işlemleri geçerli hale getiren ve bunun tersini yapan blok zincirindeki bir fork’tur. Bu fork’un çalışması için ağdaki tüm düğümlerin en yeni protokole yükseltilmesi gerekir.

Pump: Bu, genellikle bir kripto para birimine büyük miktarda para yatıran balinalar tarafından yönlendirilen yukarı yönlü bir fiyat hareketini ifade etmek için kullanılan bir terimdir. FOMO oluşur ve fiyat ani olarak tek mumda yukarı ivmelenir.

Pump and Dump: Fiyatını artırmak ve başkalarını yatırım yapmaya teşvik etmek için bir çok kripto para birimi satın alma ve ardından yüksek bir fiyattan satma şeklindeki hoşnutsuz uygulama. Genelde hacimsiz coinler de küçük ve acemi yatırımcıyı dolandırmak için kullanılır.

Sharding: Tüm blok zinciri geçmişini parçalamanın bir yoludur, böylece her tam node’un tam kopyasına ihtiyacı olmaz. 

Shit Coin: Olumlu bir geleceğe sahip olması beklenmeyen bir kripto para birimini tanımlamak için kullanılan bir terimdir.

Stablecoin: Stablecoin, fiyat istikrarı sağlamaya çalışan ve ABD Doları veya altın gibi bir rezerv varlık tarafından desteklenen bir kripto para birimi türüdür.

Airdrop: Bir blok zinciri projesinin topluluğa ücretsiz token’lar veya kripto paralar dağıttığı bir etkinlik.

Damping: Belirli bir kripto para birimi için talepten daha fazla arz olduğu için fiyatları aşağı çeken büyük miktarlarda kripto paranın borsalara aynı anda boşaltılması süreci.

ICO: İlk Para Teklifi. Yeni doğmuş bir blok zinciri projesi için token’ların veya dijital varlıkların halka açık alım ve satımına yönelik ilk teklif.

IDO: Bir ICO’ya benzeyen, ancak kullanıcıların proje yayınlanmadan önce projeyle etkileşime girmesine izin veren ilk merkeziyetsiz teklif.

IEO: İlk Değişim Teklifi. Bu, bir kripto para biriminin dijital para birimi değişimi yoluyla ilk kez satıldığı zamandır.

Proof of Burn (PoB): Kullanıcıların bazı token’ları harcanamaz bir adrese göndererek “yakmasını” veya değiş tokuş etmesini gerektiren ve böylece ağdaki gerçek ve aktif katılımcılar olduklarını kanıtlayan bir tür konsensüs algoritmasıdır.

Ekonomi ile ilgili diğer yazılarımıza BURAYA tıklayarak ulaşabilirsiniz.