Finansal Tablo Nedir? Şirketlerin Finansallarının Okunması

 

  Daha önceki yazılarımızda KAP, SPK ve temettü gibi terimlerin ne anlama geldiğinden bahsetmiştik. 

  Yakın zamanda finansal tablolarını açıklayan şirketleri biliyoruz. Bu bilanço değerleri şirketlerin borsadaki hisse fiyatlarına olumlu yada olumsuz olarak yansımaktadır. Finansal tablolar nasıl okunur, bilanço nasıl okunur ve finansal tablolar hisse fiyatlarını nasıl etkiler sorularının cevaplarını bu yazımızda öğreneceğiz.

Finansal Tablo Nedir? Bilanço Nedir?

 Finansal tablo, bir işletmenin finansal bilgilerini yapılandırılmış bir şekilde belirli dönemlerde sunan belgelerdir. Bilanço, bir şirketin finansal durumunu, performansını ve nakit akışlarının bir özetini sunar. Mali tablolar, şirket hakkında bilinçli kararlar almak için yatırımcılar, alacaklılar ve yönetim dahil olmak üzere çok çeşitli taraflarca kullanılır.

 

  İlgili finansal bilgiler, yapılandırılmış bir şekilde ve anlaşılması kolay bir biçimde sunulur. Genellikle bir yönetim kurulu toplantısı kararı ve analizi ile birlikte dört temel finansal tablo içerirler:

• Bilanço veya finansal durum tablosu, belirli bir zamanda bir şirketin varlıkları (asset), mükellefiyet ve öz sermayesi hakkında rapor verir.
• Gelir tablosu (kar ve zarar raporu), bir şirketin belirli bir dönemdeki gelir, gider ve karları hakkında raporlardır.
• Özkaynak değişim tablosu, şirketin belirli bir süre içinde özkaynağındaki değişikliklere ilişkin raporlardır.
• Nakit akış tablosu, bir şirketin nakit akışı faaliyetlerini, özellikle de belirli bir süre boyunca işletme, yatırım ve finansman faaliyetlerini rapor eder.

Finansal Tablo Terimleri ve Okunması

Satışlar: Satış, belirli bir zaman diliminde satılan mal veya hizmet sayısı ile ilgili faaliyetlerdir. Satıcı veya mal ve hizmetlerin sağlayıcısı, bir devralma, tahsis, talep veya satış noktasında alıcıyla doğrudan bir etkileşime yanıt olarak bir satışı tamamlar. Satışların artması şirketler için iyi bir durumdur fakat sadece satışlara bakıp bilançonun iyi geldiğini yorumlamak yanıltıcı bir sonuç ortaya koyar.

Brüt Kar: Satış sonucu elde edilen net gelirden (ciro) , satışa sunulan ürünün maliyeti için yapılan harcamalar çıkarıldıktan sonra kalan miktardır. Düşük maliyetli iş sonrası iyi satış rakamları başarılı bir brüt kar anlamına gelir. Brüt kar hesaplanması için kullanılan formül şudur:

• Brüt Kar = Satış Geliri – Ürün Maliyeti

FAVÖK: Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kar anlamına gelir. Şirket değerlemede kullanılan bir değerdir. 

  Şirketin firma değerinin son 4 çeyrekte elde edilen FAVÖK değerinin kaç katı olduğunu gösterir.  Düşük FD/FAVÖK’e sahip şirketler daha ucuz kabul edilir. Negatif bir FAVÖK, şirketin zayıf bir nakit akışına sahip olduğu ve kârlılık sorunlarının bulunduğuna işaret eder. Öte yandan, işletme kazançlarının istikrarı nispeten yüksek bir FAVÖK ile anlaşılabilir. Yine de, pozitif bir FAVÖK, otomatik olarak bir işletmenin yüksek kârlılığa sahip olduğu anlamına gelmez. 

• FD / FAVÖK = Firma Değeri / Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kar
• Firma Değeri = Piyasa Değeri + Net Borç
• FAVÖK = Brüt Kar - Genel Yönetim Giderleri - Satış, Dağıtım Giderleri - ARGE Giderleri + Amortisman ve İtfa Gelirleri
• Piyasa Değeri = Ödenmiş Sermaye x Hisse Fiyatı

Dönem Net Kârı veya Zararı: İşletmenin kârından Kurumlar Vergisi ve diğer yükümlülüklerin ödenmesinden sonra elde edilen kâr veya uğranılan zarardır. Net dönem karının artması şirketler için olumlu bir durumdur. Şirketler net dönem karlarını borçlarını ödemede veya diğer yatırımlarında kullanabilir.

Dönen Varlıklar: Nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık kalemlerinden oluşur. Dönen varlıkların duran varlıklardan fazla olması genelde olumlu olarak değerlendirilir. Fakat dönen varlıklardaki alacakların fazla olması uzun vadede olumlu bir durum değildir. Her şirket alacaklarını zamanında tahsil etmek ister.

Duran Varlıklar: Bir yıldan daha uzun süre ile işletmede yararlanılacak olan ve gelecek hesap dönemi içinde paraya dönüştürülmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar. Duran varlıkların artması şirketin yatırımlar yapması ve üretimi arttırma çabası olarak yorumlanabilir.

Net Borç:  bir şirketin borçlarının toplamı ile varlıklarının toplamı arasındaki farktır. Net borç, şirketin borçlarının ne kadarının varlıkları tarafından karşılandığını gösterir. Eğer net borç pozitifse, şirketin borçları varlıklarından daha fazladır. Net borcun artması genelde olumsuz olarak yorumlansa da borç detaylarına bakmakta fayda vardır. Zaman zaman şirketlerin yatırımları için kredi çekmesi bilançoda net borcu arttırsa da uzun vadede olumlu sonuçlar doğurabilmektedir.

• Net Borç = Kısa ve Uzun Vadeli Finansal Borçlar - (Nakit ve Nakit Benzerleri + Finansal Yatırımlar)

Özkaynaklar: Özkaynak aynı zamanda öz sermaye olarak ifade edilmektedir. Genel anlamı ile bir işletmenin net değeri şeklinde anlatılır. Şirket bünyesinde tüm borçları ödendikten sonra geriye kalan kısmın, hissedarlar tarafından alındığı bölümdür.

Finansal Rapor Örneği

Ekonomi ile ilgili diğer yazılarımıza BURAYA tıklayarak ulaşabilirsiniz.